NAMAZ'DA AVRET

[Hasan]

NAMAZ'DA AVRET KONUSU

Avret Yerini Örtmek ( setri avret )
Avret insan vücudunda başkası tarafından görülmesi ayıp ya da günah sayılan yerlerdir.
Avret kelimesi Kur’anı Kerimde terim anlamına yakın bir şekilde iki yerde: 24 / Nur : 31, 58. geçmekte olup avret yerlerinin sınır ve ölçüleri gösterilmemiştir. Kur’an’da geçen “sev’e”Araf 7/20,22,26,27; Taha 20 / 121, Maide 5 / 31 bu kelimeyle en dar alanda avret yani erkek ve kadının cinsel organı kastedilmiştir. Buna galiz avret denilmektedir. Cinsel organların dışında nerenin avret olduğu hadislerle düzenlenmiştir. Resulullah bu düzenlemeyi yaparken o dönemin giyim kuşam tarzı göz önüne alınmıştır. O dönemde Araplarda bugün ki gibi iç çamaşırı giyme adedi yoktu. Bu husus dikkate alınırsa Hz. Peygamberin gerek namaz içi gerekse namaz dışındaki hareketlerde oturup kalkmalarda esas avret yerlerinin ( cinsel organ ve makat ) görülmemesi açısından ne kadar yerinde olduğu açıktır.
Erkek için avret, ( örtülmesi gereken yerler ) dizkapağı ile göbek arasıdır. Hanefîler diz kapaklarını avret kabul ederken diğer üç mezhep diz kapaklarını avret saymazlar.
Kadın için avret, yüz, el ve ayak dışındaki bütün vücuttur.
İmam Malik örtünmenin ( setri avret ) namaza has olmayan genel bir farz olduğunu, namazda ve namaz dışında uyulması gereken bir farz olduğunu dikkate alarak kadınların başlarını örtmelerini namazın farzları arasında saymaz. Malikî mezhebinde de setri avret namazın sünnetlerinden sayılır. Diğer üç mezhep namazda kıbleye dön
meyi farz saydıkları gibi setri avreti de farz sayarlar.
Kadının başının dörtte biri veya uyluğunun dörtte biri açık olarak namaz kılması durumunda Ebu Hanife ve Muhammed’e göre namazı geçersizdir. Ebu Yusuf’a göre ise başının yarıdan fazlası açık olmadıkça namazı geçerlidir. Çünkü bir şeyin yarıdan fazlası çok hükmündedir. Başörtüsüz namaz kılacak olsa bu namazını vakit içinde veya vakit çıktıktan sonra iade eder. Malik’e göre ise vakit çıktıktan sonra iade etmesine gerek yoktur. Çünkü İmam Malik’e göre kadının başını örtmesi namaza has olmayan bir farzdır. Bu itibarla başörtüsüz kılınan namaz, Malikîlerde ağırlıklı görüşe göre sahih olmakla birlikte vakti içinde iade edilmesi tavsiye edilmiştir.
Malikî mezhebinde erkek ve kadının avret yerleri “ağır avret, hafif avret” diye iki kısma ayrılır. Erkek için avret (örtülmesi gereken yer) cinsel organı ile makattır. Kadının göğsü, göğüs hizasında bulunan sırt kısmı, kolları, boynu, başı, dizden aşağısı hafif avret olup bunun dışında kalan yerler galiz avrettir. Buna göre, hafif avret sayılan yerleri açık olarak namaz kılan bir kimse genel dinî farzı ihlal etmiş olmanın günahını yüklenir ama bu kimsenin namazı batıl olmaz.(Diy. İSAM-ilmihal. c.1,230–231)

Örtüde Aranan Şartlar
a- Örtünün sık dokunmuş, altını göstermeyecek kalınlıkta olması gerekir. Örtünmede farz olan, derinin rengini belli etmeyecek şekilde örtmektir. Eğer elbise ince olup altını belli edecek durumda olursa, bununla namaz sahih olmaz. Eğer elbise tenin rengini belli etmezde sadece uzvu belli ederde hacmi ortaya çıkarsa bununla namaz kılmak caiz olur. Evlâ olan böyle dar elbiseyi namazda kullanmamaktır. Malikîlere göre elbise altını gösteriyorsa yok hükmündedir. Eğer altının şeklini belli ediyorsa mekruhtur. (el- Kevanînul Fıkhiyye, 54)
b- Hanefîler ile Malikîlere göre zaruriyetten dolayı karanlık, örtünmek için yeterlidir. Çünkü bunlara göre farz olan örtünme avret yerlerinin başkaları için örtünmesidir, kendisi için değil. Fetva verilen görüş budur.
c- Hanefîlerde sahih olan görüş ile diğer fâkihlere göre avret yerlerini aşağıdan örtmek farz değildir. Bir kimse altını gösterecek olan cam üzerinde üstten örtülü bir elbise ile kıldığı namaz caizdir. Eğer bir kişi avret yerinin ancak bir kısmını örtecek elbise bulursa Şafiîlerde en kuvvetli olan görüşe göre eğer elbise sadece ön ve arka kısımları örtecek kadar ise sırf bunlar onunla örtülür. Sadece birini örtecek durumda ise ön taraf sonra arka taraf örtülür. Hanefîler ile Malikîlere göre tam bunun aksi yapılır, yani arka taraf örtülür. Daha önce açıkladığımız üzere Malikîler ve Hanefîler necis elbise ile namaz kılmayı caiz görmüşlerdir.

Örtü Bulamamak:
Bir kimse avret yerlerini örtecek bir elbise bulamazsa Malikîlere göre çıplak namaz kılar. Hanbelîlere göre böyle bir kimse ima ile oturarak namazını kılar. Hanefîler ve Malikîlere göre böyle kimse karanlıkta namaz kılarsa olur. Şafiîler ile Hanbelîlerde en kuvvetli olan görüşe göre eli ile avret yerlerini örterek namazını kılar.
Eğer namaz kılan kimsenin avret yeri, rüzgâr sebebiyle ve kasıtsız olarak ansızın açılırda onu hemen örterse Şafiî ve Hanbelîlere göre namazı batıl olmaz.
Eğer bir kişinin yanında elbise bulunursa çıplak olanlara bu elbiseyi emanet olarak vermesi müstehaptır. Eğer bunu yapmazsa kendisinden gasp yoluyla alınmaz. Çünkü çıplakların namazları elbisesiz olarak ta sahih olur.

Avret Yerinin sınırı:
Malikî Mezhebi: Uyluk (bacağın dizden kalçaya kadar olan kısmı) Malikîlere göre avret değildir. Namaz esnasında erkeklerin avret yeri, müstehcen olan iki uzvudur.
Malikîlere göre kadının avret yeri Müslüman yahut kâfir olan diğer bir kadına nispetle onun önünde, sadece göbeğin altından diz kapağına kadar olan kısımdır. Erkeğin, mahremi olan kadınların - hısımlık veya süt sebebiyle mahremlik olsa da - yüz dışında göğüslerine ve etrafına bakması caiz değildir. Şafiîler bu konuda farklı düşünüyorlar. Şafiîler ve diğerleri mahremlerin diz kapağı ile göbeği arasındaki yerler dışında vücuduna bakmayı caiz görmüşlerdir. Hafif olan avret yerlerinden bir kısmı veya tamamı açık olduğu halde namaz kılan kimsenin namazı batıl olmaz. Fakat açılması mekruhtur. Bu şekilde namaz kılan kimse bu namazı vakit içinde yeniden kılması müstehaptır. Erkekler için görmek bakımından avret yerleri göbek ile diz kapağı arasıdır. Kadınlar için yabancı bir erkeğin önünde avret yerleri, el ve yüz dışında bütün vücududur. Namahremleri önünde kadının avret yerleri, yüz ve etrafı, boyun ( baş eller ve ayaklar ) dışındaki bütün vücuttur. Kadınlar yanında yahut mahremleri yanında bir kadının avret yeri erkeğin erkeğe nispetle mevcut durumu gibidir: Diz kapağı ile göbeği arasındaki yerlere bakılabilir. Fakat yabancılara nispetle bir kadının avret olma hükmü, erkeğin kendi mahremi olan kadınlara nispetle var olan hükmü gibidir. Buda yüzüne ve etrafına bakmanın caiz olmasıdır.
Şafiî Mezhebi
Erkeğin avret mahalli: Şafiî mezhebine göre namazda, tavafta, yabancı erkekler önünde ve mahrem kadınlar yanında erkeğin avret yeri göbeği ile dizleri arasıdır.
Kadının avret yerleri: Müslüman kadınlar ile mahrem erkekler önünde erkeklerde olduğu gibi, diz kapağı ile göbeği arasıdır. Hz. Peygamber ihramlı bir hanıma eldiven ve peçe giymesini yasaklamıştır. ( Sahihi Buhari İbn Ömer’den )
Hanbelî Mezhebi:
Erkeğin avret yeri göbeği ile diz arasıdır. Bir kimsenin namaz arasında avret yerinin bir kısmı açılırsa, namazı batıl olmaz, çok açılırsa batıl olur. Az ile çoğu ayırmak için örf ve âdete müracaat edilir.
Kadınların Sesi: Cumhura göre kadınların sesi avret değildir. Çünkü sahabe dinî hükümleri öğrenmek için Hz. Peygamberin hanımlarının seslerini işitirlerdi. Fakat coşkulu ve nağmeli sesler müstesna. ( Zuhayli. İsl. Ans. Terc. c.1 s. 453–467 )