KURBANDA KUSUR MESELESİ

[Hasan]

Kurban edilecek hayvanın kusurdan uzak olması:

Kurban kesmeye ittifakla engel kabul edilen kusurlar şunlardır:

a-Belirgin körlük

b- Belirgin ( apaçık ) hastalık

c- topallık

d- ileri derecede zayıflık. ( Ebu Davud, “Dahaya” 6)

Şafiîler, bu kusurların az miktarda olmasının zarar vermeyeceğini söylemişlerdir. Yaratılıştan boynuzsuz olması veya boynuzun kırık olması ete tesir etmediği sürece zarar vermez. Çünkü boynuzun maksatla pek alakası yoktur. Eğer bu durum eti azaltacak olursa ( uyuzluk ve başka kusurlar gibi ) zarar verir.[1]

İttifak teşkil eden bu dört kusur veya ihtilaf halindeki diğer kusurlar incelendiğinde asıl nedenin hayvanın kıymetsiz, değersiz olduğundan kurban olmaya engel teşkil ettiği görülecektir. Boynuz veya kuyruğun olmaması gibi kusurlar yöreden yöreye farklı telakkilerle değerlendirilebilir. Açık olarak görülen şudur, bu hayvanlar kusursuz kabul ediliyor, piyasa değeri mevcut kusurundan dolayı eksik değilse bu kusur onun kurban olmasına mani değildir. Aksi ise kurban olmasına manidir Kısaca etin eksilmesine sebep olan her kusur caiz değildir. Etin eksilmesine sebep olmayan kusurlar ise kurbanlığa zarar vermez.[2]

3- Kurban kesmenin vakti: Fakihler zamanın genişliği konusunda ihtilaflı oldukları halde, kurban kesmenin efdal vaktinin kurban bayramının birinci gününün zevalinden önce olduğu üzerinde ittifak etmişlerdir.

Hanefîlere göre:[3] Kurban kesme vakti kurbanın birinci günü tan yerinin ağarması ile girer, üçüncü günü güneşin batmasına kadar devam eder. Bayram namazı kılınan yerde bayram namazından sonra kesilmelidir. Üzerlerine bayram namazı vacip olmayanlar ile bayram namazı kılınmayan yerlerdekiler birinci günü tan yerinin ağarmasından sonra kesebilirler.

İnsanlar bayram gününün tayininde yanılsalar ve namaz kılıp kurbanlarını kestikten sonra o günün arefe günü olduğunu anlasalar (hacda vakfede olduğu gibi ) kıldıkları namaz ve kestikleri kurban sahihtir. Geceleri kurban kesmeyi caiz görmeyenler veya mekruh görenler karanlığın yol açacağı muhtemel tehlike, hata ve zorlukları göz önünde bulundurmuş olmalarındandır. Bu sakıncaların olmadığı zaman ve yerlerde gece kurban kesmenin hiçbir mahzuru yoktur.

Malikîlere göre:[4] Kurban kesecek olanlar, kurbanlarını imamın kesmesinden sonra kesmeleri gerekir. Bayram namazı kıldıran imamın kurban kesme vakti, bayram namazından ve hutbeden sonra başlar. Buna göre namazdan önce veya imamın kesmesinden önce kurban kesmek yeterli değildir.

Yine Malikîlere göre kurban kesme vakti kurban günlerinden üçüncü günün sonu güneşin batışına kadar ( Hanefîlerde olduğu gibi ) devam eder.

Hanbelîler [5] , bu hususta Malikîler gibi düşünmektedirler

Şafiîlere göre[6], Kurban kesme vakti kurban bayramının birinci günü güneşin doğuşu ile başlar bayramın dördüncü günü akşamına kadar devam eder; yani toplam dört gündür.

Böyle olunca şu hüküm ortaya çıkar: Hanefî, Malikî veya Hanbelî mezhebini taklid edenler çeşitli nedenlerle bayramın üçüncü günü akşamına kadar kurbanını kesememiş iseler dördüncü günü kesmeleri caizdir.




[1] Muğnil Muhtaç IV. 286, el- Mühezzeb I. 238


[2] Zuhayli isl. Ans. Terc., c.4. 413-414


[3] El- Bedavi V. 73-75, ed- Dürrül Muhtar V. 222-225.


[4] El- Kavanınul Fıkhiyye 186. vd.


[5] El- Muğni VIII 636.


[6] Muğnil Muhtaç IV.287