ERKEĞİN KADINLA AYNI HİZADA NAMAZ KILMASI

[Hasan]

Erkeğin Kadınla Aynı Hizada Namaz Kılması:
(Muhâzâtün-Nisâ)
Hanefîlerce ( muhâzâtün nisâ ) Kadın erkek yan yana namaz kılındığında arada bir kişinin sığabileceği kadar aralık bulunmasa isterse orada namaz kılan kişi mahremlerinden olsun namazı bozulur. Bu hüküm için Hanefîler şartlar ileri sürüyorlar:
a- Erkek ile kadının ayak topukları ve ayaklarının aynı hizada bulunması.
b- Erkek ile kadının kıldıkları namazın müşterek bir namaz olması. Yani her ikisi de aynı namaza niyet etmiş olmaları ve cemaat halinde namaz kılmaları. Biri aynı namazı eda, biride kaza niyetiyle kılarsa namazları bozulmaz. Bu müşterek namazda ayrıca imamın kadına imam olmaya niyet etmiş olması gerekir. Eğer imam kadına imam olmaya niyet etmemişse o namazda erkek ile kadın müşterek sayılmaz. Eğer imam işaret etmiş olmasına rağmen kadın erkekten geri durmamışsa erkeğin değil kadının namazı bozulur.
c- Kadın ile erkeğin namaz kıldıkları yerin arada perde, duvar gibi bir engel olmayacak şekilde aynı mekan olması.
d- Kadının buluğ çağına ermiş olması.
Aynı hizada bulunma zamanın ölçüsü, İmam Muhammed’e göre bir rüknü fiilen eda etmek, İmam Ebu Yusuf’a göre ise bir rüknü yerine getirebilecek kadar zaman ( üç tesbih miktarı ) aynı hizada bulunmuş olması şarttır.
Bir kadın, erkek safları arasında cemaatle beraber namaz kılacak olsa kadının iki yanındaki birer erkeğin ve kadının tam arkasındaki bir erkeğin namazı bozulur. Ötekilerin namazı bozulmaz. Hanefîlere göre bunun nedeni duruş düzeni farzının terkedilmiş olmasıdır.
Muhâzât konusunda cumhurun ( Hanefî hariç ) görüşü
Bir kadın erkeklerin arasında namaza durursa sağında, solunda ve arkasındakilerin namazı batıl olmaz. Tam bir saf halinde namaz kılan kadınlar arkalarında namaz kılan erkeklerin namazlarına engel de değildirler. Kadın önünde namaz kılanların namazı da kendi namazı da batıl olmaz. Namazda olmayan kadınların namaz kılan erkeklerin yanında durması da namazı bozmaz.
Hz. Peygamberin “Kadınları Allah Tealanın tehir ettiği yere, arka tarafa tehir edin” şeklinde gelen hadisi, öyle olmadığı takdirde namazın bozulmasını gerektirmez. Çünkü safların tertibi sadece Hz. Peygambere ait bir sünnettir. Erkek veya kadınların bu sünneti yapmaması namazı batıl kılmaz. Bunun dayandığı delil, İbn Abbas’ın, Hz. Peygamberin sol tarafında namaza durduğuna dair rivayettir. Sağ tarafta da durmak sünnet olmasına rağmen sol tarafta durması namazı iptal etmemiştir.
Hanefîler dışındakiler şöyle demişlerdir: Önünde başka bir kadın bulunduğu halde kişinin namaz kılması mekruhtur. Bunun da dayandığı delil “ Kadınları Allah’u Tealanın tehir ettiği yere arka tarafa tehir edin” hadisidir. Fakat namazda olmayan bir kadının namaz kılmakta olan bir kimsenin önünde durması mekruh değildir. Buda Hz. Aişeden gelen Ebu Hafs’ın Ümmü Seleme’den rivayet ettiği şu habere dayanmaktadır: “ Yatağım Hz. Peygamber(a.s) ‘in namaz kıldığı yerin önünde idi.” (Zuhayli İlmih. C. 2.350–351 )
Şafiî ise kadının erkek hizasında namaza durmasının erkeğin namazına zarar vermeyeceği görüşündedir.
Bu konuda söylenebilecek en son söz, kadınların aynı hizada bulunmaları durumunda saf tutmanın gerçekleşmediğidir. Saf tutmanın ise farz değil sünnet olduğu düşünülürse bununda namazı bozmayacağı görülecektir.
Bu konudaki görüşlerin gerekçeleri incelendiğinde, kadınların erkeklerle aynı hizada bulunup bulunmamaları dinî bir mesele değil, doğal ve örfî nedenlere dayandığı ve namazda huzurun temininin hedeflendiği görülür.(Diy. Vakf. İslam ilmihali c-1 274-275)
Cenaze namazı mutlak namaz ( rükû ve secdeli ) olmadığı için cenaze namazında kadınların erkekle aynı hizada bulunmaları namaza zarar vermez. Namazda kahkaha ile gülmek daha önce geçtiği gibi Hanefîlerce abdesti bozduğu halde, cenaze namazında gülmenin abdesti bozmaması da cenaze namazının mutlak bir namaz olmadığı ile alâkalıdır. Buna rağmen sünnet olan saf düzeni; kadınların arkada olmalarını gerektirir.
Hasan KARAGÜZEL