KİMLER KURBAN KESECEKTİR, KURBANDA KUSUR MESELESİ?

[Hasan]

Kimler Kurban Kesecektir?

Bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü olması için şartlar:

1- Müslüman olmak

2- Akıllı ve buluğa ermiş olmak:

Ebu Hanîfe ve Ebu Yusuf, Malikî ve Hanbelî mezheplerine göre âkil, buluğ şart değildir. Gerekli mali güce sahip olan akıl hastaları ile çocuklar adına temsilcilerinin kurban kesmesi gerekir.

Şafiî mezhebi veİmam Muhammed’e göre kurbanla yükümlü olmak için âkil, buluğ şarttır. Fetva da bununla veriliyor.

3-Yolcu olmamak:

Hanefî mezhebine göre, yolcudan kurban yükümlülüğünün kalkması, yolcu halinde kurban temin etme, kurbanı kesme, etini değerlendirme ve yolcu olduğu için tedbirli davranıp elindeki parayı harcamama gibi nedenlerden ötürüdür.

Günümüzde ise bu zorlukların tamamına yakını söz konusu değildir. Yolculuk imkân ve şartları değişmiştir. Artık kişilerin para taşımadan kredi kartları ve başka imkânlarla alışverişlerini yapmakta olup ayrıca uzak denilen yerler yakın olmuş durumdadır. İnsanların çoğu bayram tatilini fırsat bilerek gerek yurt içinde gerek yurt dışında geziye çıkıyorlar. Birden fazla evi olanlar, yazın başka yerde kışın başka yerde günlerini geçirenler var. Bunların, önceden gerekli tedbirleri alarak kurbanlarını ya kendileri kesmeli veya vekâlet yoluyla kestirmelidirler.

Diğer mezheplere göre ise kurban sünnet olduğu için yükümlülüğü açısından yolcu olanla mukim arasında bir fark yoktur. Ancak günümüzde yolculuk şartları değiştiği ve birçok külfeti kaldırdığı için kesme yolu tercih edilmelidir.[1]

4- Belirli malî güce sahip olmak:

Hanefîlere göre, fıtır sadakası verebilecek bolluk içinde olmak. Bu bolluk ise kişinin mesken, elbise ve kendisi ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyaç duydukları ve yeterli miktardan fazla nisap miktarı ( 40 koyun alacak kadar )malî güce sahip olmaktır.

Ticaret için olmayan ev ve arsaların geliri zekâtta hesaplandığı halde kurban ve fitrede böyle olmayıp ihtiyaç fazlası mal ne için saklanırsa saklansın nisap miktarı olduğunda üzerinden bir yıl geçme şartı aranmadan sahibi kurban kesmekle yükümlüdür.

Malikîlere göre,[2] kurban kesme gücüne sahip olmak demek, sene boyunca zaruri herhangi bir iş için, onun kıymetine muhtaç olmamak demektir. Böyle kişi eğer borç alabilirse borç alır.

Şafiîlere göre, [3]bir kişi kendisinin ve ihtiyaçlarını karşılamak durumunda olduğu kişilerin ihtiyacından fazla olarak kurban alacak kadar bir güce bayramın teşrik günlerinde sahip olursa bu kişi kurban kesme sünnetiyle mükelleftir.

Hanbelîlere göre,[4] kurban kesmeye gücü yeten kişi, eğer ödeyebilecekse borç almak suretiyle dahi olsa, kurban bedelini elde edebilen, kişidir.

Görüldüğü gibi Hanefî mezhebinin dışındaki diğer mezhepler kurban kesmeyi sünnet saydıklarından, yükümlülüğü için bir zenginlik (nisap) ölçüsü tespit etmemişler, kurban kesme imkânı bulunmasını yeterli saymışlar.

Bu konuda uygun olan, kurban alma imkânı bulamayan kimselerin “ fakir derler, komşular ayıplar” gibi mülâhazalarla kurban kesmek için kendilerini zorlamamalarıdır.






[1] DİA.c.26,s.47


[2] Şerhur Risale I 367


[3] Haşiyetül Bacuri II 304


[4] Keşşaful Kına 18